Urlop wypoczynkowy po macierzyńskim i rodzicielskim – w jakim wymiarze? Kiedy trzeba złożyć wniosek?

Matka dziecka, ojciec dziecka lub inny członek rodziny, który wychowuje dziecko, zachowuje prawo do urlopu wypoczynkowego za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Co więcej, wniosek o urlop wypoczynkowy, który wypada bezpośrednio po macierzyńskim lub rodzicielskim, jest wiążący dla pracodawcy. Wyjaśniamy, o czym muszą pamiętać pracodawcy udzielający urlopów wypoczynkowych pracownikom korzystającym z urlopów związanych z rodzicielstwem.

Urlop wypoczynkowy można wykorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub urlopie rodzicielskim, ale nie trzeba. To uprawnienie, a nie obowiązek. Ponadto taki wniosek nie musi obejmować całego dostępnego urlopu wypoczynkowego – zaległego i/lub bieżącego.

Niemniej osoba, której kończy się urlop macierzyński bądź rodzicielski, powinna pamiętać, że jeśli wróci do pracy na choćby 1 dzień, to wniosek o urlop wypoczynkowy nie będzie już wiążący dla pracodawcy. Można go odrzucić, powołując się na szczególne potrzeby zakładu pracy. Taką jest np. chwilowa nieobecność innych pracowników ze względu na zwolnienia lekarskie i konieczność zastępstwa. Wniosek jest wiążący w przypadku urlopu wypoczynkowego, który rozpoczyna się od razu po urlopie macierzyńskim lub urlopie rodzicielskim.

Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługujący osobie, która wraca do pracy po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, zależy od wielu czynników, w tym dotychczasowego stażu pracy i wymiaru czasu pracy.

O ile urlop bezpłatny czy urlop wychowawczy wpływają na prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar, o tyle urlop macierzyński i wychowawczy ani nie „zabierają” prawa do urlopu, ani nie obniżają jego wymiaru. W tych przypadkach nie ma zastosowania art. 1552 Kodeksu pracy o obniżeniu wymiaru urlopu wypoczynkowego po okresie niewykonywania pracy. W efekcie urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim może obejmować nawet kilkadziesiąt dni.

Pracodawca udziela urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub urlopie rodzicielskim na wniosek pracownika na podstawie art. 163 § 3 k.p. Ten przepis obejmuje matkę dziecka, ojca wychowującego dziecko oraz innego członka rodziny zdefiniowanego w art. 1751 pkt 3 k.p. Ten przepis odsyła do art. 29 ust. 5 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zgodnie z nim członek najbliższej rodziny zyskuje prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego, kiedy matka dziecka, legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego po minimum 8 tygodniach po porodzie. Wtedy prawo do zasiłku przechodzi na wspomnianą bliską osobę.

O ile przepisy nie precyzują, kiedy osoba na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim powinna złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy, o tyle powinna zrobić to przed powrotem do pracy. W sytuacji, w której matka dziecka przepracowałaby kilka dni i złożyła wniosek o urlop wypoczynkowy, nie byłby on wiążący dla pracodawcy. To znaczy, że byłby rozpatrzony na standardowych zasadach, czyli z możliwością odmowy.

Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługujący osobie, która wraca do pracy po urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, zależy od wielu czynników, w tym dotychczasowego stażu pracy i wymiaru czasu pracy.

O ile urlop bezpłatny czy urlop wychowawczy wpływają na prawo do urlopu wypoczynkowego i jego wymiar, o tyle urlop macierzyński i wychowawczy ani nie „zabierają” prawa do urlopu, ani nie obniżają jego wymiaru. W tych przypadkach nie ma zastosowania art. 1552 Kodeksu pracy o obniżeniu wymiaru urlopu wypoczynkowego po okresie niewykonywania pracy. W efekcie urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim może obejmować nawet kilkadziesiąt dni.

Pracodawca udziela urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub urlopie rodzicielskim na wniosek pracownika na podstawie art. 163 § 3 k.p. Ten przepis obejmuje matkę dziecka, ojca wychowującego dziecko oraz innego członka rodziny zdefiniowanego w art. 1751 pkt 3 k.p. Ten przepis odsyła do art. 29 ust. 5 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Zgodnie z nim członek najbliższej rodziny zyskuje prawo do urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego, kiedy matka dziecka, legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego po minimum 8 tygodniach po porodzie. Wtedy prawo do zasiłku przechodzi na wspomnianą bliską osobę.

O ile przepisy nie precyzują, kiedy osoba na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim powinna złożyć wniosek o urlop wypoczynkowy, o tyle powinna zrobić to przed powrotem do pracy. W sytuacji, w której matka dziecka przepracowałaby kilka dni i złożyła wniosek o urlop wypoczynkowy, nie byłby on wiążący dla pracodawcy. To znaczy, że byłby rozpatrzony na standardowych zasadach, czyli z możliwością odmowy.

Wniosek o urlop wypoczynkowy po macierzyńskim lub rodzicielskim może obejmować zaległy i bieżący urlop wypoczynkowy. Co istotne, pracownik nie musi go wykorzystać, aby złożyć wniosek o urlop wychowawczy. O ile zaległego urlopu wypoczynkowego udziela się do 30 września następnego roku kalendarzowego (z wyjątkiem zaległego urlopu na żądanie), o tyle ten termin nie jest wiążący w przypadku osoby przebywającej na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim. Zdarza się, że matka lub ojciec dziecka wracają ze wspomnianych urlopów po 30 września i wykorzystują zaległy urlop z poprzedniego roku dopiero w ostatnim kwartale kolejnego roku.

Zwolnienie lekarskie pracownika przerywa urlop wypoczynkowy – również ten zaplanowany po urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim. Część urlopu, która pozostała niewykorzystana wskutek L4, nie przepada. Pracownik ma prawo do jej wykorzystania w późniejszym terminie, który uzgodni z pracodawcą. Co ważne, wniosek o urlop złożony po zwolnieniu lekarskim, które przerwało wypoczynek, nie będzie wiążący dla pracodawcy jak ten, który dotyczył urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim bądź rodzicielskim.

Inaczej postępuje się w przypadku zwolnienia lekarskiego na chore dziecko. Takie L4 nie przerywa urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie wykonuje pracy, więc może zaopiekować się dzieckiem. Nie otrzyma zasiłku za czas choroby pociechy, bo dostanie wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy od pracodawcy. Jeżeli dziecko zachorowałoby przed rozpoczęciem urlopu, pracownik mógłby go przesunąć na inny termin, oczywiście uzgodniony z pracodawcą.